Τετάρτη 19 Ιουλίου 2017

Το ταξίδι της Πλαγάρας από τα Αντικύθηρα στον Έβρο

Το ταξίδι της Πλαγάρας από τα Αντικύθηρα στον Έβρο
Η Πλαγάρα αναχώρησε από τα Αντικύθηρα με κατεύθυνση προς βορρά. Αφού διέσχισε όλη την Πελοπόννησο, μέσω Αττικής και Εύβοιας έφτασε στο Πήλιο.
Κατευθύνθηκε ανατολικά προς το Αιγαίο και αφού πέρασε πάνω από Σποράδες, Λήμνο και Σαμοθράκη, κατέληξε στο Δάσος της Δαδιάς, αλλά και το Δέλτα Έβρο




O Μαυροπετρίτης (ή Βαρβάκι, σε πολλές περιοχές του Αιγαίου) είναι ένα σκουρόχρωμο, μεσαίου μεγέθους μεταναστευτικό γεράκι με μακριές φτερούγες της οικογένειας Falconidae. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Falco eleonorae. Έχει μήκος 36-40 εκατοστά, η ουρά του φτάνει τα 14-18 εκατ. και έχει άνοιγμα φτερών 110-130 εκατ.

Τα ενήλικα απαντώνται σε δύο χρωματικές φάσεις: μία σκούρα, σχεδόν ολόμαυρη και μία, πιο συνηθισμένη, ανοιχτή φάση στην οποία το σώμα είναι ανοιχτό καστανοκόκκινο με επιμήκεις ραβδώσεις. Πάντως, σε συνθήκες πεδίου ακόμη και η ανοιχτόχρωμη φάση δείχνει ένα πολύ σκούρο, σχεδόν μαύρο πουλί. Έχει αγελαίες συνήθειες ενώ μεμονωμένα άτομα μπορούν να μπερδευτούν με τον Πετρίτη (Falco peregrinus), που είναι όμως πιο γεροδεμένος και με πιο κοντή ουρά.


Η Ελλάδα θεωρείται ως η πιο σημαντική χώρα για τη διατήρηση και την επιβίωση του Μαυροπετρίτη, αφού είναι πλέον γνωστό ότι φιλοξενεί κατά την περίοδο της αναπαραγωγής πάνω από το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος εκτιμάται σε περίπου 15.000 ζευγάρια.

Οι αναπαραγόμενες αποικίες στην Ελλάδα κατανέμονται ευρέως σε περισσότερα από 300 νησιά και νησίδες, κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος, ενώ μερικές μπορεί επίσης να βρεθούν στο Ιόνιο Πέλαγος.


Οι Μαυροπετρίτες φωλιάζουν στα νησιά και τις βραχονησίδες του Αιγαίου πελάγους τον Αύγουστο, αργότερα δηλαδή από κάθε άλλο πουλί στη χώρα μας. Αυτό το κάνουν καθώς όταν οι νεοσσοί εκκολαφθούν (τέλη Αυγούστου - αρχές Σεπτέμβρη), στο Αιγαίο υπάρχει άφθονη τροφή χάρη στα εκατομμύρια μεταναστευτικά πουλιά που επιστρέφουν στην Αφρική και τα οποία αποτελούν λεία του.
Τι γίνεται όμως την περίοδο πριν τη φθινοπωρινή μετανάστευση, όταν δηλαδή στο Αιγαίο η τροφή σπανίζει και οι βραχονησίδες καίγονται κάτω από τον αμείλικτο καλοκαιρινό ήλιο; Είναι απλό: Ο Μαυροπετρίτης ταξιδεύει στην ενδοχώρα όπου και ψάχνει για περιοχές πλούσιες σε μεγάλα έντομα με τα οποία και τρέφεται. Ο δεινός κυνηγός του Αιγαίου, τον υπόλοιπο χρόνο είναι κυρίως εντομοφάγος!


Δύο θηλυκοί Μαυροπετρίτες, η "Πλαγάρα" και η "Θημωνιά" που σε ένα μήνα θα φωλιάσουν στους γκρεμούς των Αντικυθήρων παρακολουθούνται από πέρυσι το φθινόπωρο από την ομάδα των ορνιθολόγων του προγράμματος LIFE ElClimA. 
Η καταγραφή των διαδρομών τους γίνεται με τη βοήθεια μικρών δορυφορικών πομπών που έχουν τοποθετηθεί στην πλάτη τους. Σκοπός της έρευνας είναι να εντοπιστούν οι περιοχές τις οποίες το είδος χρησιμοποιεί ως χώρους τροφοληψίας πριν την αναπαραγωγική περίοδο. 
Ενώ αυτή η συνήθεια του είδους ήταν γνωστή στους ορνιθολόγους εδώ και πολλά χρόνια, είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που οι μετακινήσεις του Μαυροπετρίτη κατά την προ-αναπαραγωγική περίοδο παρακολουθούνται με τη βοήθεια της πλέον σύγχρονης τεχνολογίας.

Όπως είναι αναμενόμενο, η περιπλάνηση ενός τόσο ικανού ταξιδευτή (ο Μαυροπετρίτης ξεχειμωνιάζει στη Μαδαγασκάρη) επιφυλάσσει μεγάλες συγκινήσεις σε όποιον έχει την τύχη να την παρακολουθεί, έστω και μέσα από την οθόνη του υπολογιστή. 
Η ικανότητα των Μαυροπετριτών να διανύουν τεράστιες αποστάσεις σε μικρό χρονικό διάστημα, να ταξιδεύουν και να κυνηγούν τη νύχτα αλλά και να επιστρέφουν με μοναδική ακρίβεια στους γκρεμούς που γεννήθηκαν είναι πραγματικά άξια θαυμασμού.

Για να πάρουμε μια ιδέα των εντυπωσιακών τους ικανοτήτων, ας ακολουθήσουμε το γεράκι ELEF02 (Πλαγάρα) στις πτήσεις του.

Τα ξημερώματα της 7ης Μαΐου η Πλαγάρα έφτασε στο Αιγαίο και ακολούθησε μια πορεία που συμπεριέλαβε διάφορα νησιά τα οποία φιλοξενούν μικρές ή μεγάλες αποικίες Μαυροπετρίτη (Φούρνοι, Ικαρία, Μύκονος, Τήνος, Άνδρος, Εύβοια). 
Η περιπλάνηση της συνεχίστηκε στον ορεινό όγκο της Δίρφυος στην Εύβοια όπου τράφηκε για κάποιες μέρες στα ορεινά δάση. Τις επόμενες μέρες στράφηκε προς τα ορεινά της ενδοχώρας για να καταλήξει στο Καρπενήσι. Από εκεί, η Πλαγάρα στράφηκε νότια. Αναχώρησε πριν ακόμα ξημερώσει (περίπου στις 3:00) και αφού διέσχισε όλη τη δυτική Πελοπόννησο, έφτασε στη χερσόνησο της Μάνης. Ακολουθώντας το αλάθητο ένστικτό της οδηγήθηκε, όπως κάθε χρόνο, στον γενέθλιο τόπο της, τα Αντικύθηρα.

Η Πλαγάρα, κούρνιασε στο ίδιο σημείο στο οποίο έφτιαξε τη φωλιά της πέρυσι, κάτω από την ψηλότερη κορυφή του νησιού η οποία της χάρισε και το όνομά της. 
Μετά από μια σύντομη επιθεώρηση και, πιθανόν, κατοχύρωση του σημείου (οι Μαυροπετρίτες φωλιάζουν σε αποικίες και έτσι υπάρχει αρκετός ανταγωνισμός για τις φωλιές) αναχώρησε και πάλι στις 19 Μαΐου, με κατεύθυνση προς Βορρά.

Στο τέλος της πρώτης μέρας είχε ήδη διασχίσει όλη την Πελοπόννησο, περνώντας πάνω από Κύθηρα, Ελαφόνησο, Πάρνωνα, Ναύπλιο και Επίδαυρο. 
Την επόμενη μέρα δια μέσου Αττικής, Βοιωτίας και Εύβοιας έφτασε στο νότιο Πήλιο. Μετά από ολιγόωρη ξεκούραση, τα μεσάνυχτα αναχώρησε με κατεύθυνση ανατολική, προς το Αιγαίο πέλαγος και αφού πέρασε διαδοχικά πάνω από το θαλάσσιο πάρκο των βόρειων Σποράδων, τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη, κατέληξε μετά από 12 ώρες συνεχούς πτήσης στον κάμπο της Κομοτηνής. 
Όπως φάνηκε από τις διαδρομές των επόμενων ημερών, στόχος της Πλαγάρας ήταν τα δάση της περιοχής, συμπεριλαμβανόμενου του διάσημου Δάσους της Δαδιάς, αλλά και το Δέλτα του Έβρου, μεταξύ των οποίων διένυε μεγάλες αποστάσεις καθημερινά προς ανεύρεση τροφής. 
Επειδή όμως τα πουλιά δε γνωρίζουν σύνορα, οι εξορμήσεις της Πλαγάρας επεκτάθηκαν στον κάμπο της Αδριανούπολης, στο πάρκο Standzha της νότιας Βουλγαρίας και στα στενά του Ελλήσποντου, όπου και σιγά-σιγά μετέφερε το «κέντρο» των μετακινήσεών της καθώς ο Ιούνιος προχωρούσε.

Μόνο το μήνα Μάιο, η Πλαγάρα διένυσε, σύμφωνα με τα σήματα που μας έστειλε, 6.500 χιλιόμετρα. Στην πραγματικότητα όμως, πέταξε πολύ περισσότερα, αφού τα στίγματα λαμβάνονται κάθε 2 ώρες, και μεταξύ αυτών υπολογίζεται μια πορεία σε ευθεία γραμμή.


Το πρόγραμμα LIFE ElClimA υλοποιείται από το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την Nature Conservation Consultants και αποσκοπεί στη διευκόλυνση της προσαρμογής του Μαυροπετρίτη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μέσα από μια σειρά διαχειριστικών δράσεων.


Περισσότερα για το πρόγραμμα LIFE ElClimA: www.lifefalcoeleonorae.gr
φωτογραφίες: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία πηγή: http://www.alexpolisonline.com/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αρχειοθήκη ιστολογίου